หลังจากว่างเป็นไม่ได้ต้องเที่ยวตะเวนหาช้อนเจ้านักล่านัยย์ตาใสรุ่นเยาวชนมาบ่มฟักให้มีสัญชาตญาณในการล่าเพื่อสนองอารมณ์บันเจิดของตัวเอง ช่วงก่อนน้ำหลากเที่ยวหาช้อนลูกปลาช่อนขนาดนิ้วก้อยไปปล่อยในบ่อ จนมาถึงช่วงน้ำหลาก ผู้เฒ่าผู้แก่แถวนั้นคงสังเกตุการณ์ดูปฎิบัติการของผมอยู่นาน จนอดไม่ได้ที่จะออกมาแนะนำถึงภูมิปัญญาที่ผมเองก็คิดไม่ถึงว่ามันจะเป็นอะไรที่น่าทึ่ง(สำหรับผมนะ)มากๆ  แบบว่าไม่ต้องไปเที่ยวตะเวนหาช้อนให้ลำบาก นั่งเฉยๆเถอะเอ็งเดี๋ยวมีอึ้ง 

ปู่หวด (ไม่ใช่ในรูปนะ รูปนี้ชอบมากมาจากหนังสือ The old man and the sea) คือชื่อที่คุ้นเคยสำหรับผมและคนแถวบ้าน อายุอานามแกปาเข้าไปหลัก80แล้ว แต่หูตายังดูปกติ  งานประจำของปู่หวดคือเลี้ยงวัวพันธุ์ราคาหลักแสนที่แกรักดั่งลูกอีกคน  เช้าพาไปเล็มหญ้าอ่อนแถวๆบ่อเลี้ยงปลาผมนั่นแหล่ะ สายๆก็นั่งเหลาตอกเหลาไม้ไผ่สานอะไรของแกไปตามเรื่อง วันไหนที่ผมกลับไปเยี่ยมบ้านที่ขอนแก่นก็จะไม่ลืมที่จะซื้อยาฉุนเป็นของฝากติดมือไปให้แก ผมชอบนั่งคุยกับแก คุยได้ทั้งวันก็ไม่เบื่อสำหรับเรื่องราวประสบการณ์ชีวิตของแก หนึ่งในนั้นคือเรื่องของภูมิปัญญาวิธีกลการจับปลาทั้งหลายแหล่นั่นแหล่ะ
เข้าเรื่องกันเลยนะ  แกเห็นผมเที่ยวช้อนลูกปลาช่อนเป็นบ้าเป็นหลัง ได้บ้างไม่ได้บ้าง (ส่วนใหญ่จะไม่ค่อยได้  ) วันนี้แกเลยพาผมไปดูอะไรบางอย่างที่แกจะบอกวิธีการหาปลาช่อนอย่างง่ายๆให้ผมได้เห็นกับตา

ไม่ใกล้ไม่ไกลเลยที่ที่แกพาผมไปดูสิ่งประดิษฐ์ของแก  ก็คือคลองระบายน้ำในพื้นที่บ่อเลี้ยงปลาผมนั่นแหล่ะ เป็นคลองเล็กๆขุดไว้เพื่อระบายน้ำในบ่อออกสู่ลำห้วยธรรมชาติเวลาน้ำหลาก หรือสูบน้ำเข้าบ่อเวลาหน้าแล้ง คลองนี้เป็นคลองส่วนตัวของผมเองครับเชื่อมติดกับลำห้วย ผมไม่เคยหวงที่จะให้แกมาดักตุ้มดักไซจับปลาในคลองนี้ซึ่งอีกอย่างก็เป็นเรื่องชินตาสำหรับผมที่เห็นแกดักปลาและมีปลาซิวปลาสร้อยมีกุ้งตัวเล็กๆมาฝากแม่ผมเป็นประจำ เป็นการแบ่งปันกันแบบชาวชนบทที่ทุกวันนี้ความเจริญกำลังจะกลืนเอาความรู้สึกเหล่านั้นให้เลือนหายไปจากหัวใจคนยุคนี้เข้าไปทุกที

ไปถึงผมก็ยังมองไม่ออกอยู่ดีว่ามันมีอะไรพิเศษนอกไปจากว่ามันคือโต่งปลาที่ผมเห็นจนชินตาว่าแกมาดักกุ้งดักปลาซิวตรงหน้าฝายเล็กๆที่ผมทำขึ้นเมื่อ2ปีที่แล้ว

ผมก็ถามแกว่า: มันมีอะไรพิเศษหรือยังไงปู่ มันก็โต่งดักกุ้งของปู่ไม่ใช่เหรอนั่นพาผมมาดูกุ้งเหรอ จะให้เอากุ้งไปตกลูกปลาช่อนเหรอ
ปู่หวดยิ้มเห็นฟันที่ยังมีเกือบครบ บอกกับผมอย่างซ่อนทีเด็ดอะไรบางอย่างเอาไว้ : ที่เอ็งเห็นน่ะมันก็โต่งดักกุ้งดักปลาซิวธรรมดานั่นแหล่ะ แต่เอ็งเห็นตาข่ายตาห่างๆสีแดงๆที่อยู่บนโต่งนั้นไหม  ปู่เห็นเอ็งอยากได้ปลาช่อนไปปล่อยลงบ่อปู่เลยทำ "ข่ายล่อ" ขึ้นมาไว้ดักปลาช่อนยังไงล่ะ
ผมก็ยังงงกับวิธีการอยู่ดีครับเลยถามแกไปอีกเพราะส
งสัยเหลือเกิน : ข่ายล่อของปู่มันไม่ได้อยู่ในน้ำนี่ปู่ แล้วปลาช่อนมันจะติดข่ายได้ยังไง ดูมันสูงเหนือน้ำเกือบเมตร 

ดูจากรูปนะครับน้าๆทุกท่าน แทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะเป็นข่ายล่อปลาช่อนเพื่อให้เราจับเป็นๆได้ เพราะความคิดของผมเองนะ คิดว่าหากปลาช่อนจะเข้ามาก็ต้องมาแบบทวนน้ำ แต่นี่ตามน้ำเฉยเลย อืมมม  มาดูกันต่อไปว่ามีอะไรแอบซ่อนอยู่หรือปล่าว

ถามๆแกอยู่ดีๆ มีอันต้องให้ผมอึ้งคอแข็งไปต่อหน้าต่อตาครับ อยู่ไม่อยู่มีปลาช่อนขนาด3ขีดน่าจะได้กระโดดตัวลอยขึ้นจากทางฝั่งน้ำไหลเหมือนจะกระโดดข้ามฝายกันไปยังอีกฝั่งที่น้ำไหลลงสู่ที่ต่ำลงไปดิ้นกระแด่วๆอยู่บนตาข่ายแดงๆที่กางไว้ด้านบนของโต่งสีฟ้าด้านล่าง  ผมมองตาปู่แกจะหาคำตอบที่ผมไม่อาจคิดเองได้ในตอนนั้นว่าทำไมถึงเป็นเช่นนั้น

อิอิ    ขออภัยวัยรุ่นทั้งหลายที่มีอยู่เยอะเหลือเกินตอนนี้ เครื่องมันอาจจะช้าไปบ้างนิดโหน่ย

ตอนนั้นที่เริ่มมีปลากระโดด แกบอกให้ผมถอยออกมาไปแอบดูอยู่ใต้ทางน้ำไหล แกบอกว่าปลามันเริ่มตาม "กลิ่น" มากันแล้ว มันเห็นคนมันจะไม่เข้า ผมจึงเดินตามแกไปหลบดูอยู่ใต้ทางน้ำไหล ใจก็อดที่จะขอคำตอบจากแกไม่ได้ แกคงรำคาญคำถามของผมเต็มแก่เลยตอบซะให้หายสงสัย พร้อมกับดึงชะลอมที่แกสานจากไม้ไผ่ขึ้นมาจากน้ำตรงใต้โต่งมาประมาณเมตรนึงลักษณะมันเหมือนตุ่มใส่น้ำใบเล็กๆฉาบด้วยยางอะไรสักอย่างบางๆพอไม่ให้ของเหลวที่อยู่ในตุ่มไม้ไผ่สานนั้นละลายตามน้ำไหลไปหมดเสียก่อน  ทันทีที่แกยกตุ่มนั้นขึ้นมา กลิ่นเหม็นเน่าของดินโคลนบอกให้ผมรู้ได้เลยว่ามันไม่ใช่โคลนธรรมดาซะแล้ว

ถามไปถามมาได้ความว่าอย่างนี้ครับ ไอ้ "กลิ่น" ที่แกว่านั่นแหล่ะคือทีเด็ดของแกเอง แกบอกว่าโดยธรรมชาติปลาช่อนมันจะไม่ค่อยชอบน้ำไหลหรอก นอกเสียจากว่ามีสิ่งจูงใจให้มันได้ตามบางสิ่งบางอย่างไป สิ่งที่แกว่านี้ก็คือกลิ่นเหม็นๆที่ผมว่านี่แหล่ะครับ มันประกอบขึ้นมาจากสิ่งต่อไปนี้
1.ดินโคลนจากหนอง บึง หรือแหล่งน้ำใหญ่ๆ ให้ขุดเอาที่มีเศษใบไม้ใบหญ้าทับถม อย่าตักเอาหน้าดิน ให้ขุดลงไปก่อนแล้วเอาส่วนที่อยู่ลึก
2.เศษปลาเล็กๆ หรือกุ้งหรือปูตำให้ละเอียดหมักเอาไว้สักวันสองวันให้มีกลิ่นออกมา
น้ำส่วนผสมทั้งสองอย่างมาเคล้าด้วยกันนวดให้เป็นเนื้อเดียวอย่าให้แฉะหรือเปียกจนเป็นน้ำ

นี่คือส่วนผสมของกลิ่นล่อครับ

แล้วทีนี้วิธีการวางกลิ่นล่อของแกล่ะวางยังไง  แกทำอย่างนี้ครับ
...ต้นน้ำไหลก่อนจะมาถึงข่ายล่อที่กางอยู่ ห่างประมาณ6เมตร แกจะปั้นเป็นก้อนเท่าลูกปิงปองเอาไปวางขอบตลิ่งไม่วางในน้ำนะครับเดี๋ยวจะหายไปกับสายน้ำซะก่อน
...จุดที่สองเอาดินโคลนนั้นผสมน้ำให้เปียกแฉะแล้วเอามาทาตรงหน้าฝายตามซีเมนต์ตามข่ายดัก ทาบางๆ
...จุดสุดท้ายสำคัญที่สุด เป็นจุดใต้ฝายหรือใต้ทางน้ำไหลหรือใต้โต่งนั้นแหล่ะครับ เอาโคลนใส่เข้าไปในตุ่มสานอัดให้แน่นแล้วเอาเชือกมัดหย่อนลงไปในน้ำ

ทั้งสามจุดครับที่แกสอน ส่วนว่าทำไมมีแต่ปลาช่อนทำไมไม่มีปลาอย่างอื่นเลยอันนี้แกก็ตอบไม่ได้ แกบอกว่าคนที่สอนแกคือพ่อของแกอีกที  ตามทฤษฎีที่ผมคิดนะครับ ปลาช่อนน่าจะมีประสาทสัมผัสกลิ่นที่ดีมากๆและกลิ่นโคลนกลิ่นเหม็นเน่าของเหยื่อล่อนี้คงเป็นตัวกระตุ้นให้ปลาช่อนคิดว่าข้างล่างลงไปคงจะเป็นแหล่งน้ำธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์  อันนี้เป็นเพียงความคิดผมนะครับ

ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อครับ ผ่านไปสักชั่วโมงเท่านั้นกลับมาดูในข่ายดักอีกทีมีแต่ปลาช่อนล้วนๆครับ  ผมก็ไม่รู้จะหาทษฎีไหนมาอธิบายให้ตัวผมเองเข้าใจเหมือนกัน  สิ่งที่อยู่ตรงหน้ามันทำให้ผมเลื่อมใสแกแบบจากใจจริงๆ  แกบอกว่าทำให้ผม ให้ผมตักเอาปลาช่อนไปปล่อยลงบ่อแกเองน่ะไม่ค่อยกินปลาช่อนหรอกครับ ถ้าแกคิดจะกินหรือคิดจะทำเพื่อเอาไปขายแกคงทำไปนานแล้ว แต่นี่แกบอกว่าเห็นผมเที่ยวไปช้อนลูกครอกแล้วอดไม่ได้  แต่ให้ตายเถอะครับน้าๆทุกท่าน ขนาดของปลาช่อนที่มันพร้อมใจกันกระโดดมานอนเล่นที่ข่ายดักมันหาใช่ลูกครอกหรือพวกช่อนป๊อกเลย มันใหญ่กว่าที่ผมคิดเสียอีก เรียกว่าตัวกำลังต้มแกงเลยครับ

หลังจากเริ่มไปดูกับแกตอน9นาฬิกา จนถึงบ่ายโมงเศษๆ ปลาช่อนที่ได้จำนวนมันเท่ากับให้ผมไปเดินหาตีเหยื่อปลอมตลอดทั้งปีรวมกันเลยทีเดียว  ดูขนาดของมันผมก็ว่าไม่ธรรมดาแล้วครับกำลังเป็นหนุ่มเป็นสาวเลยทีเดียว

คัดแยกตัวที่แข็งแรงเพื่อปล่อยลงบ่อบ่มนิสัยต่อไปครับ

ส่วนตัวที่ช๊อคอากาศ หรือไม่น่าจะรอดก็คงต้องแยกออกมา ดูขนาดบางตัวแล้วผมเสียดายจริงๆที่ต้องมาตายเสียก่อนที่จะได้ย้ายไปอยู่ในที่ดีๆ  ตัวตายก็คงต้องนำไปแบ่งปันเพื่อนบ้านผู้เฒ่าผู้แก่ที่ฟันฟางไม่ค่อยดี ได้เคี้ยวเนื้อปลาช่อนอ่อนๆคงจะมีรสมีชาดในอาหารมื้อนี้บ้าง 

....กระทู้ความรู้ภูมิปัญญาชาวบ้านเล็กๆน้อยจากผมก็คงมาถึงตอนจบแล้วครับ  หากมีอะไรแปลกใหม่หรือไปพบไปเห็นอะไรที่พอจะมาบอกเล่าเก้าสิบกันผมจะมาเล่าให้ฟังกันอีกครับ  ขอบคุณทุกความเห็น ทุกการเข้าชมจากน้าๆทุกท่านครับ

ด้วยความนับถือ.....ซิวอ้าว