หน้าแรก|กระดาน|รีวิว|ประมูล|ตลาด|เปิดท้าย

กลับมาที่จุดเริ่มต้นกันอีกครั้ง. ชื่อเอเลี่ยน  ดูมันต่างดาวไปสักหน่อย จึงของเปลี่ยนจาก Alien มาเป็น Invasion หรือ การบุกรุก น่าจะดูใกล้เคียงมากกว่าน่ะครับผม หลายท่านคงจะคาดเดาไว้ต่างๆนาๆว่า กระทู้นี้ ผมคงจะกระหน่ำซ้ำเติมปลาต่างถิ่นไม่ให้ได้ผุดได้เกิดเป็นแน่แท้.  จากการที่รับรู้ข่าวสาร สิ่งที่ควรจะทำอย่างยิ่ง คือ การปรับความเข้าใจให้ตรงกัน แล้วค่อยๆหาหนทางป้องกันน่าจะดีกว่า.
ก่อนอื่นปลาต่างถิ่นมีการนำเข้าโดยวัตถุประสงค์สองทางคือ การค้าขายปลาสวยงาม กับ การเพาะเลี้ยงเพื่อนำมาบริโภค. ปัญหาที่หลายฝ่ายกังวลมากที่สุด คือ การหลุดรอดลงไปในแหล่งน้ำ หาก เขาสามารถรอดชีวิต เติบใหญ่ และ ผสมพันธุ์ในที่ๆไม่ใช่ถิ่นกำเนิด แม้จะผสมพันธุ์ไม่ได้ก็ตามที อันนี้น่าเป็นห่วงแน่ ประเด็นเรื่องผลกระทบมีมากมีน้อย แต่ที่น่าสนใจ มีแน่ๆล่ะครับ ต่อให้สภาพแหล่งน้ำบ้านเราจะแย่กว่าเมื่อก่อนมาก แต่สายน้ำทุกสายน้ำยังพอเป็นแหล่งให้กำเนิดปลาไทยบางชนิดอยู่น่ะครับ เพราะฉะนั้นการเพิ่มนักล่าลงในห่วงโซ่อาหารที่มีอยู่ แล้วบอกว่าไม่มีผลกระทบ มันน่าจะถูกตบจูบเหมือนกันน่ะผมว่า  แต่ความกังวลที่เกิดขึ้นในเมืองไทยดูค่อนข้างจะน้อยนิด เมื่อมีคำถามย้อนกลับ หรือ ต้องกำหนดวิธีการในการแก้ปัญหา ว่า " กินได้." เอาล่ะครับ พอผมบอกว่ากินได้ หลายท่านอาจจะหยิบยกชื่อปลาที่กินได้อีกมากมายไว้ในความเห็นของท่านอยู่ในขณะนี้ หรือ บางท่านอาจจะคิดถึง การกินปลาหางนกยูง ปลาสอด ปลาทอง Garra rufa และอื่นๆอีกมากมาย.
วันนี้ปลาต่างถิ่นที่กินได้อีกชนิดนึง ที่ผมต้องการนำเสนอคือ ปลาหมอบัตเตอร์ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tilapia buttikoferi (Hubrecht 1881) ในต่างประเทศมักจะเรียกปลาหมอสีชนิดนี้ว่า Hornet  หรือ Zebra tilapia. ถิ่นกำเนิด พบตั้งแต่ แอฟริกาตะวันตก ไปจนถึง ไลบีเรีย.จากรายงานของผู้เชี่ยวชาญทางด้านปลาหมอสี ท่านเคยพบปลาหมอบัตเตอร์ ที่มีความยาวถึง 2 ฟุต และมีอายุมากกว่า 14 ปี ที่ โมนาโค อะควาเรี่ยม.

ในช่วงผสมพันธุ์ ปลาเพศผู้และเพศเมีย จะสะบัดลำตัวใส่กัน ราวกับการเต้นรำ ในช่วงนี้เอง เพศเมียจะยื่นท่อเพื่อใช้วางไข่ ( Spawning tube) ออกมาก หลังจากนั้นก็จะลำเลียงไข่ลงสู่พื้น  ปลาหมอบัตเตอร์เป็นปลาหมอสีอีกชนิดที่วางไข่ติด หรือ substrate brooding. ส่วนเพศผู้ก็จะยื่นท่อออกมาเหมือนกันแต่จะดูแหลมกว่า ว่ายเข้าไปทางด้านหลังเพศเมีย แล้วจึงเริ่มปล่อยน้ำเชื้อลงผสมกับไข่ปลานับร้อยฟองที่วางอยู่ จากการทดลองเพาะเลี้ยงของผู้เชี่ยวชาญพบว่า น่าจะใช้เวลาราว 3 วัน ในการฟักไข่ โดยที่มีพ่อแม่เป็นผู้ดูแล. 

ปัญหาของปลาหมอสีที่ระบาดอยู่ในขณะนี้ ส่วนนึง เกิดจากความไม่เข้าใจในพฤติกรรมบางอย่างของปลาเหล่านี้มากกว่า. ไม่ว่าจะเป็นพฤติกรรมในการจับคู่ ปลาหมอสีส่วนใหญ่ เพศผู้จะจับคู่เอง หากพบว่าเพศเมียไม่เล่นด้วย บางชนิดจะขับไล่ หรือ อาจจะบอกได้ว่ามองเพศเมียตัวนั้นคือศัตรู ในธรรมชาติ พื้นน้ำอันกว้างไกลพอที่จะหลบหนีได้ทัน หากแต่ในตู้คงจะหลีกเลี่ยงได้ยากมาก นอกจากนี้หนังสือบางฉบับจะแนะนำการสร้างฮาเล็มของปลาหมอสี โดยการแนะนำให้ปล่อยตัวเมียมากกว่าตัวผู้ เพื่อสร้างบุคลิกในธรรมชาติของเพศผู้ที่จะพิทักษ์นาง หรือ พฤติกรรมในการสร้างรังของปลาหมอสี จากเท่าที่ดูสารคดีของปลาหมอสีในทะเลสาปบางแห่งที่พอมีติดตัวอยู่บ้าง พบว่าปลาหมอสีบางชนิดแม้จะมีขนาดเล็กก็จริง แต่การจับจองพื้นที่ในการสร้างรังอาจมีขนาดใหญ่ได้ถึง 3 ฟุต ทีเดียว หากแต่เมื่อเรานำเขามาอยู่ในพื้นที่ๆจำกัด การจองล้ำพื้นที่ย่อมเกิดแน่นอน สุดท้ายนำไปสู่ความขัดแย้งและการต่อสู้ที่อาจถึงตายได้ ที่ผมพอทราบอยู่บ้างอาจเป็นเพราะว่า ส่วนนึงเคยเลี้ยง อ่านหนังสือ และดูสารคดี.บางครั้งความรู้ไม่ได้ถูกบัญญัติในหนังสืออย่างเดียว หากแต่ความรู้ บางครั้งเราได้จากปลา ปลาเป็นผู้สอนเรา ว่า จะดูแลและเอาใจใส่เขาแบบไหน. ผมหวังว่า หากหลายท่านได้มีโอกาสศึกษาปลาหมอสีสักนิดนึง ผมไม่ขอพูดถึงเรื่องของการค้า ผมเชื่อส่วนนึงว่าปลาเหล่านี้จะไม่อยู่ในธรรมชาติ หากการจัดการที่ดีมีคำขวัญว่า " Put the right man in the right job."  เราจะเป็นนักตกปลาหรือคนเลี้ยงปลา ก็ควรจะมีคำขวัญบ้างว่า " Put the right fishes in the right places." .

สุดท้ายขอบคุณพี่ๆน้องๆชาวสยามที่เข้ามาชมมาอ่านครับ แต่ขอฝากเรื่องนึงคือหากท่านผู้อ่านท่านใดที่เป็นเว็บอื่นเข้ามาอ่าน และหากจะหยิบยกไป ขออนุญาตโพสท์บอกว่ามาจากเว็บแห่งนี้ด้วยน่ะครับ ส่วนตัวผมไม่กล้าเปรียบเทียบกับใคร ทุกครั้งมักจะมองตัวเองว่า เรายังต้องขวนขวายอีกเยอะ ผมเห็นบางเว็บหยิบเกือบทุกคำพูดของผมไปโพสท์ แล้วอ้างอิงว่าได้จากเว็บบ้าบอที่ไหนไม่รู้ทั้งๆที่เรื่องนั้นผมแปลมาจาก Journal ไม่เคยมีการโพสท์ลงที่ไหนมาก่อนเสียด้วยซ้ำ นี่ยังไงครับ ไม่แปลกใจเลยว่าทำไม วงการที่ศึกษาเรื่องปลาถึงไม่ต่อยอดเสียที ส่วนนึงก็เพราะการไม่ให้เกียรติครู หรือ ผู้อื่น ใช่ในอดีต เราอาจจะไม่เก่งเท่าท่าน แต่เมื่อนับมาจนถึงปัจจุบัน ท่านอาจารย์ที่เคยพร่ำสอนเราอาจจะเก่งสู้เราไม่ได้ แต่อย่าลืมมองตนเองว่า ถ้าไม่มีท่านเหล่านั้น เราคงไม่มีวันนี้.
ภาพที่ผมนำมาโพสท์ เป็นภาพที่ผมสแกนมาจาก แม๊กกาซีน Tropical Fish Hobbyist ปักษ์เดือนกรกฎาคม ปี 2008 เขียนโดย Prof.Harry Piken.จุดประสงค์เพื่อต้องการ สื่อให้เห็นถึงพฤติกรรมการวางไข่ และการดูแลของปลาหมอสีชนิดนี้ ธรรมชาติของสิ่งที่น่ากลัว รุนแรง หรือ ก้าวร้าว แต่ถึงอย่างไรก็ตามมักจะมีอีกด้านนึงของความอ่อนโยนอยู่เสมอ ขอฝากไว้ด้วยน่ะครับ " Put the right fishes in the right places."

                                                                                                                                                                            ขอบคุณครับ.
                                                                                                                                                                                จิรชัย.