ไปเที่ยวสุสานท่านนายพลต้วนกันครับ
อนุสรณ์สถานอดีตทหารจีนคณะชาติ จะทำความรู้จักกับชาวไทยเชื้อสายจีนซึ่งเป็นชาติพันธุ์ที่โดดเด่นบนดอยแม่สลองให้ลึกซึ้ง ต้องเริ่มต้นที่อนุสรณ์สถานอดีตทหารจีนคณะชาติที่สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์แก่ทหารกองพล 93 ภายในมีพิพิธภัณฑ์เล็กๆ บอกเล่าประวัติและผลงานของกลุ่มทหารที่อยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของนายพล เจียง ไค เช็ค แห่งพรรคก๊กมินตั๋ง
กองพล 93 มีฐานปฏิบัติการณ์อยู่ทางใต้ของจีน ในช่วงเปลี่ยนแปลงการปกครองในจีนพวกเขาเป็นกำลังสำคัญในการต่อสู้กับพรรคคอมมิวนิสต์ภายใต้การนำของเหมา เจ๋อ ตุง แต่พ่ายแพ้ต้องถอยร่นลงมาเรื่อยๆ สู่พม่าแต่ถูกพม่ากดดันจนมาถึงชายแดนประเทศไทย ส่วนเจียง ไค เช็ค ต้องข้ามน้ำข้ามทะเลไปสร้างชาติใหม่คือไต้หวัน
กองทัพพลัดถิ่นชาวจีนเป็นปัญหาระดับสากลเพราะการมาพร้อมยุทโธปกรณ์ ทำให้พวกเขามีปัญหากับประเทศที่เข้ามาอยู่ พม่านั้นถึงขั้นร้องเรียนไปยังสหประชาชาติจนมีมติให้อพยพทหารพลัดถิ่นไปยังไต้หวันในปี 2496 แต่ทหารที่สังกัดนายพล ต้วนซีเหวินและนายพลหลี่เหวินฝาน 30,000 คนขอลี้ภัยในประเทศไทย ว่ากันว่าทั้งคู่ไม่แน่ใจอนาคตของตัวเองบนเกาะเล็กๆ อย่างไต้หวัน สำหรับประเทศไทยนั้นเราคงกลัวภัยคอมมิวนิสต์ที่กำลังแผ่ลงมารอบตัวมากจึงรับพวกเขาไว้นัยว่าเพื่อเป็นกันชนทั้งกับชนกลุ่มน้อย (ที่ค้ายาเสพติด) และคอมมิวนิสต์ กองกำลังของนายพลต่างๆ ถูกแยกให้อยู่คนละดอย นายพลต้วนซีเหวินพร้อมทหารในสังกัดประมาณ 15,000 คนมาอยู่ที่ดอยแม่สลองเมื่อปี 2504